Noorwegen heeft zojuist haar 2e rapport afgeleverd over de pandemierespons van de afgelopen 2 jaar. Noorwegen had de minste (over)sterfte, had ondanks een lockdown minder restrictieve maatregelen en de minste economische krimp.
Zweden had daarentegen bij elkaar 3,5 x meer oversterfte, uiteindelijk meer restrictieve maatregelen moeten nemen, meer economisch krimp en een grotere impact op de mentale gezondheid, ook bij jongeren, dan buurland Noorwegen, zo kun je herleiden uit de gepubliceerde data.
In het overzicht van de Scandinavische landen ziet men zowel de oversterftepercentages als de maatregelenintensiteit afgekort als OSI. Zweden had zowel in de eerste als in de tweede golf enorm verlengde pieken ten opzichte van Noorwegen en Denemarken. Zweden verhoogde maatregelen weliswaar, maar altijd later en minder intensief vergeleken met de buurlanden. Als je alles bij elkaar optelt had Zweden ironisch genoeg juist minder vrijheid en 3,5 tot 4 keer meer oversterfte in deze periode.
In het rapport is er ook kritiek op het Noorse beleid. Men was heel duidelijk, net als de rest van de landen, niet pandemiegereed. Er was onvoldoende training en er was onvoldoende materiaal. Daarom stierven er teveel ouderen. Ook konden ze migranten niet goed bereiken met hun boodschap en ook daar vielen disproportioneel veel doden. Een grote zorg is dat ze ook de kinderen onvoldoende konden beschermen tegen maatregelen en dat is interessant omdat ze in vroeg stadium de scholen al opengooiden.
In tegenstelling tot Zweden, die maar wat deed en iets riep over eigen verantwoordelijkheid, randomiseerden Noorwegen, de districten en openden een aantal scholen om het effect te meten. Besmettingen namen weliswaar toe, maar bleef beperkt, waarna ze ze stapsgewijs verder openden. Basisscholen zijn open gebleven en de middelbare scholen sloten alleen als de infectiedruk lokaal heel hoog was
In Nederland openden we op 7 feb 2021 ook de basisscholen gevolgd door middelbare scholen in maart en we schuurden langs code zwart in april. Het verschil? In NL bleef het niet bij de scholen. Het was nl heel duidelijk dat als de kinderen op school werden afgezet, dat de ouders meteen doorreden naar hun werk, zo kon ik afleiden uit de Google mobility data. Maatregelen werken prima, als men zich eraan houdt.
In het overzicht van de situatie in Nederland, zie je dat men in week 7 van 2021 de basisscholen openden. Dat was de start of een opleving van een grote golf. Dat is bijzonder omdat de maatregelen nog heel intensief waren. De verklaring kan gevonden worden in de mobiliteitslijn, die een onmiskenbare trend opwaarts maakt.
Noorwegen had een (near) zero beleid en daarmee een pro-actief beleid en hebben daarmee laten zien dat als het gaat om infecties, zieken, (over)sterfte, economie, vrijheid en mentale gezondheid, de beste aanpak is. Het vergelijk met Zweden is belangrijk, omdat ze samenwerken, omdat ze op dezelfde breedtegraad zitten (seizoensinvloeden), rijk zijn (% schuld/BBP) en een sociale democratie (egalitaire maatschappij) zijn.
Noorwegen nam echter pro-actief maatregelen, want de eerste maatregelen waren er al in februari. Dat is volstrekt rationeel omdat er weinig over het virus bekend was. Zweden daarentegen ging er vanuit dat het alleen gevaarlijk was voor ouderen en ging voor focussed protection, hetgeen in de praktijk betekende dat men de ouderen isoleerden. Dat werkt helaas niet met een virus dat bij aanvang als 2-3 maal besmettelijker was dan griep en daarna nog veel besmettelijker is geworden. De Zweedse coronacommissie kwam dan ook tot conclusie dat de enorme sterfte onder die ouderen het gevolg was van de ruimte die het virus kreeg om zich te verspreiden in de maatschappij. De koning van Zweden heeft daarop excuses aangeboden aan het land. Hoewel die ouderengroep in Zweden 2 maal groter is dan die van Noorwegen, stierven er in Zweden naar verhouding 5 maal meer mensen uit die kwetsbare groep.
Wij kunnen veel leren van Noorwegen en niet alleen over COVID. Een maatschappij die gericht is op een waardig leven voor iedereen, is ook het meest weerbaar gebleken. Waardigheid als fundament voor weerbaarheid!