Hoe scoort Zweden in de coronapandemie tav Noorwegen en Denemarken op oversterfte, economie, mentale gezondheid en maatregelendruk? Een analyse aan de hand van 3 plots.

Plot 1: Zweden, Noorwegen en Denemarken op oversterfte tijdens de coronapandemie

1. Oversterfte in plot 1

Golf 1 en 2 zijn bij Zweden zoveel groter dat dit waarschijnlijk niet meer ingelopen zal worden. In Q3 wees men nog op de gunstige cijfers, maar Q4 kruipt het al flink op. De totale oversterfte van Zweden ligt een factor 4 hoger! Er is geen gebruik gemaakt van EuroMomo, omdat de Z-score zich niet leent vergelijk van oversterfte tussen landen. Er is gebruik gemaakt van de P-score en de data komt van dkobak.

2. Maatregelendruk via de Oxford Stringency Index (OSI) in plot 1

Hoewel Zweden nooit het hoogste piekt, zie je dat ze ook nooit kunnen ontspannen. Ik heb de OSI punten over alle weken gemiddeld van de landen en dan komt Denemarken uit op 52, Noorwegen op 51 en houd je vast, Zweden op 54 uit. Zweden heeft dus per saldo ook minder burgervrijheid genoten. Vroeg genomen maatregelen verminderen besmettingen, ziekenhuisopnames en COVID doden, zo zie je terug in plot 2. De ruwe data tref je hier.

Plot 2: Vroege maatregelen leiden tot minder ziekenhuisopnames als je Zweden, Denemarken en Noorwegen vergelijkt

3. Economische groei/krimp (plot 3)

Denemarken en Noorwegen gingen heel snel in lockdown en krimpten in het Q1 meer dan Zweden, maar in Q2 zie je Zweden vallen. Terwijl de andere landen terugveren, herstelt Zweden het verschil nooit meer. Noorwegen is rijk met veel olie, die vraag nam flink af in 2020. Dat kan het terugveren dus niet verklaren. Een harde lockdown daarentegen wel. Dat weten we sinds 1918. Harde en intensieve lockdowns leiden tot minder drama en sneller economisch herstel.

4. Werkeloosheidscijfers (plot 3)

Zweden had al een hogere werkeloosheid, maar als je naar de trend kijkt, blijft die gedurende de pandemie stijgen, terwijl Denemarken terugveert en Noorwegen wat moeizamer herstelt dan Denemarken, maar wel herstelt.

Plot 3: De economische cijfers komen van de nationale statistiek bureau’s van Zweden, Denemarken, en Noorwegen.

5. Mentale gezondheid

Dit rapport over mentale gezondheid gedurende de pandemie is net verschenen met een vergelijk tussen 6 landen:

https://lnkd.in/e-gtkrkV

De onderzoekers hebben gebruik gemaakt van bestaande longitudinale onderzoekscohorten. Bij de Denen hebben ze bloeddonoren gebruikt, bij de Noren twee populaties waarvan 1 via patientverenigingen + sociale media en de ander een gezinsonderzoek dat sinds 2008 loopt. Voor Zweden werd een specifiek onderzoek voor COVID opgezet. Alle cohorten zijn meerdere malen ondervraagd via een PHQ-9 lijst die gaat over stemmingsstoornissen. Het percentage dat depressieve symptomen had in Denemarken was 7,4%, de Noren 17,1% en 4,2% en de Zweden 17,1%. De Noorse studie die hoog scoorde was via patientverenigingen en is mogelijk het minst representatief. Die kun je negeren of (gewogen) middelen. Hogere depressiescores werden gevonden in perioden waarin er meer besmettingen waren! Natuurlijk zijn er beperkingen aan dit soort onderzoeken. De groepen zijn nooit helemaal vergelijkbaar, maar ze geven wel een indicatie.

Overwegingen:

Het vergelijken tussen landen gaat nooit perfect, maar de keuze voor de Scandinavische landen is omdat ze rond dezelfde breedtegraad zitten (UV index), rijk zijn (% schuld BBP) en een vergelijkbare egalitaire maatschappij hebben (sociaal democratisch). Zelfs dan zijn er veel haken en ogen aan dit soort analyes. Daarom is het absurd als men Zweden vergelijkt met bijvoorbeeld de rest van Europa zoals Italie of Spanje, die veel eerder getroffen zijn en economisch zwak. Finland is eruit gelaten omdat die niet meegenomen is in het mentale gezondheidsonderzoek. Economische indicatoren zijn bijgewerkt t/m Q2, omdat Denemarken nog geen Q3 heeft gepubliceerd.

Het virus heeft een systemisch effect en ontwricht de maatschappij. De economie krijgt het zwaar te verduren of je wel of geen lockdown hebt. Als de horeca open is en er zijn minder gasten, dan heb je nog steeds weinig omzet. Als mensen ontslagen worden dan leidt dat tot meer depressie, meer huiselijk geweld en kindermishandeling. Een lockdown is een keuze tussen twee kwaden, beiden hebben consequenties. Het idee dat je een beperkte groep kunt beschermen (ouderen) is een illusie gebleken, want dat is wat ze in Zweden hebben geprobeerd in 2020. De Zweedse corona commissie was er duidelijk over. Dat beleid heeft gefaald en is de reden waarom er in januari 2021 een noodwet passeerde. Er volgden lokale lockdowns waar nodig en men is in hoog tempo gaan vaccineren. Zweden heeft in 2021 het beleid gevolgd van de andere landen.

QALY’s

Mensen die tegen maatregelen zijn, zoeken vaak een enkele factor zoals de IFR (sterfte percentage), maar ook de QALY (One quality-adjusted life year), een jaar in perfecte gezondheid. Een maat die gebruik wordt om kosten uit te drukken voor zorg. Het is echter overduidelijk dat het net als de IFR een veel te enge manier is om de effectiviteit van maatregelen in een pandemie uit te drukken.

Conclusie:

De Zweedse aanpak correleert met:

1. Meeste besmettingen
2. Meeste ziekenhuisopnames
3. Meeste COVID-19 doden
4. Meeste oversterfte
5. Minste burgervrijheid (OSI)
6. Meeste depressie
7. Meeste economische krimp
8. Grootste stijging werkeloosheid

Ik heb nog geen voordelen ontdekt van de Zweedse aanpak. Maatregelen zijn effectief, pro-actieve maatregelen zijn het effectiefst!