Gedurende de pandemie was er kritiek op het beleid en een van die bronnen van kwam van een groep die betrokken was bij de formatie van HERSTEL NL, die het probleem vooral bekeken vanuit een meer economisch perspectief. Eind 2021 schreven zij een artikel met een kritische beschouwing op het coronabeleid in het vakblad voor economen (ESB). In dat artikel probeert men een ander perspectief te bieden op het beleid en we gaan de belangrijkste punten bespreken en adresseren.
1. Onduidelijke juridische ondebouwing voor 3G beleid
Absoluut mee eens
2. Scheven verdeling en de rule of rescue
Jongeren lijden onder ouderen, want de ouderen die stierven hadden een resterende levensverwachting van 5-6 jaar, zo wordt gesteld. De ‘rule of rescue’ stelt echter dat diegene met acute nood als eerste geholpen moeten worden. De auteurs vinden dat er daardoor een scheve verdeling ontstaat tussen risico’s en baten. Het ging echter niet om de sterfte, maar om een zorginfarct. Want als 80 jaar kennelijk de bovengrens is, blijkt 63 procent van de patiënten die tot nu toe in het ziekenhuis hebben gelegen vanwege corona (peildatum 27 juni 2022) een leeftijd te hebben tussen de 50-80 jaar. Dat is de meerderheid. Als men alle leeftijdscategorieën neemt onder de 80 jaar dan telt dat bij elkaar op tot 80 procent. Het gaat dus niet om sterfte, maar om zorggebruik die kan leiden tot een zorginfarct. Als er een zorginfarct is, dan is er ook geen plek voor de 175.000 jongeren die jaarlijks gebruik maken van de spoedeisende hulp. Ook zal het aantal mensen dat niet in het ziekenhuis beland, maar in de ziekteverzuim komt flink toenemen, waarmee de productiviteit afneemt. Ook mijden andere landen ons, omdat we de boel niet tonder controle krijgen. Er ontstaat naast reputatieschade, ook alom chaos. QALY berekeningen die doorgaans door gezondheidseconomen worden gehanteerd zijn ongepast voor situaties waar een zorginfarct dreigt. Een zorginfarct is namelijk een oorlogssituatie waar de hele bevolking last van heeft. Een simpel voorbeeld is de zomer van 2020 in Zweden. Terwijl nagenoeg alle landen waar men een lockdown had doorgevoerd al openden voor toerisme werd Zweden gemeden. De besmettingen waren daar veel te hoog en ze hebben hun toerisme tijdvenster dus gemist. Het betekent dat jongeren die ook vaak in de horeca werkten, zonder baan kwamen te zitten. QALY’s houden geen rekening met dit soort neveneffecten.
3. Maatregelen treffen jongeren disproportioneel
Zonder meer waar, maar minder maatregelen lost dat niet op als je naar de longitudinale onderzoeken mentale gezondheid kijkt waarbij je de Scandinavische landen met elkaar vergelijkt. Zweden doet het niet beter dan Noorwegen of Denemarken. Ook blijkt uit een recente analyse van 15 landen dat de mentale gezondheid beter is als men vroeg maatregelen inzet. Ook in landen met minder maatregelen worden de jongeren disproportioneel getroffen.
4. Lockdown december 2021 is uniek
Dat klopt, want onze directe buurlanden hebben het zonder lockdown gedaan. Noorwegen koos echter ook voor een gedeeltelijke lockdown en die keuze maakten ze om tijd te winnen om te boosten. Dat was ook voor Nederland een belangrijke overweging. In de plot verderop zie je dat het boosten vanaf week 46 op gang komt en pas in week van 2022 zijn piekboostgraad bereikt. Vanaf week 40 2021 begonnen de ziekenhuisopnames te stijgen. Pas in week 46 nam men de eerste maatregel toen er 1.500 nieuwe patiënten het ziekenhuis ingingen. De lockdown was het gevolg van te laat genomen maatregelen, waaronder het boosten.
De auteurs koppelen daarnaast de beslissing voor een lockdown aan Omikron. Dat is echter een verkeerd uitgangspunt. Het dreigende zorginfarct dat dwong tot een lockdown was een Delta uitvloeisel, de variant die op dat moment nog dominant was. We hadden dus al een probleem en Omikron moest nog komen. Na de lockdown en nadat Omikron dominant werd, hebben we de drie maanden die daarop volgden 17.000 nieuwe ziekenhuisopnames erbij mogen tellen en dat is inclusief een tijd met lockdown. Zo onschuldig is Omikron niet.
5. Vaccin is geen panacee, maar verandert COVID-19 in een griep?
Is corona nu vergelijkbaar met de griep? Als we kijken naar de biomedische onderzoeken dan kan dat niet bevestigd worden. Schade is veel groter en het hoofdstuk long COVID is men nu pas aan het schrijven. Het is aangetoond dat het virus de bloedbreinbarrière passeert en neuro-inflammatie veroorzaakt. Er worden ook nog na 7 maanden virale deeltjes in de ontlasting teruggevonden. Ruim 200.00 mensen revalideren m.b.v. een fysiotherapeut. Er werd meer bedreigd dan oude mensen die toch al op sterven na dood waren.
5. Inzetten op preventie in plaats van lockdowns?
Als leefstijlpreventie de oplossing is, waarom hebben we dan geen succesvolle RCT’s? Look AHEAD, de meest succesvolle RCT ooit is na 9 jaar gestaakt vanwege gebrek aan klinisch relevante effecten. De gepresenteerde calculaties staan los van de realiteit. In de modellen ontbreken de experimentele data en die zijn over de afgelopen decennia nogal teleurstellend gebleken. Er is geen bewijs dat inzetten op leefstijl leidt tot een mindere kans op maatregelen. De grootste risicofactor voor een ziekenhuisopname is leeftijd en met leeftijd neemt ook het gewicht toe. Na correctie op leeftijd blijkt het aandeel overgewicht en obesitas nogal beperkt.
Conclusie
Er valt zeker kritiek te leveren op het beleid, maar dat geldt ook voor dit stuk dat feiten buiten de context presenteert. Zorginfarct en revalidatie worden genegeerd, een Delta lockdown wordt verondersteld een Omikron lockdown te zijn. En de voorgestelde oplossing heeft nog minder bewijs dan het coronabeleid.